In normale familieverhoudingen is het de wens van iedere ouder om zijn of haar kinderen op gelijke wijze te behandelen, of is dit alvast de insteek. Op schakelmomenten in het leven van de kinderen zullen de ouders vaak geneigd zijn schenkingen te doen, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke noden van het kind op dat ogenblik. Meestal wordt dan wel in het achterhoofd bijgehouden wie welke voordelen of schenkingen al heeft ontvangen om dit op gelijke voet te houden.
Maar betreft dit dan een gelijke bedeling? In de praktijk zien we al te vaak een structurele scheeftrekking tussen wat gevoelsmatig als een gelijke toebedeling aanvoelt en wat juridisch gezien als een gelijke toebedeling wordt gekwalificeerd. Dit kan zelfs verregaande gevolgen kennen bij het overlijden van de ouder.
Een concreet (fictief) voorbeeld zal dit duidelijk maken:
De familie Leyers heeft vier dochters: Ella, Billie, Olga en Dorien. Doorheen het leven van de kinderen worden aan hen volgende voordelen toegekend/schenkingen gedaan:
| ELLA | BILLIE | OLGA | DORIEN |
| sponsoring dure pilotenstudies | sponsoring huwelijksfeest | sponsoring bij aankoop woning | schenking blote eigendom van buitenverblijf in de Ardennen (ouders behouden het vruchtgebruik voor) |
| ter waarde van € 100.000,00 | ter waarde van € 100.000,00 | ter waarde van € 100.000,00 | ter waarde van € 100.000,00 |
Gevoelsmatig heeft papa Leyers zijn vier dochters op gelijke wijze toebedeeld. Daar is hij alvast van overtuigd. Maar is dit evenwel zo?
Bij het overlijden van papa Leyers zal volgende oneerlijke situatie ontstaan:
Bij het samenstellen van (de fictieve massa van) zijn nalatenschap, zullen ook de reeds in het verleden gedane schenkingen bijgevoegd worden om zo het erfdeel van eenieder te gaan bepalen.
| ELLA | BILLIE | OLGA | DORIEN |
| sponsoring dure pilotenstudies | sponsoring huwelijksfeest | sponsoring bij aankoop woning | schenking blote eigendom van buitenverblijf in de Ardennen (ouders behouden het vruchtgebruik voor) |
| juridisch gezien GEEN schenking! | juridisch gezien GEEN schenking! | juridisch gezien WEL schenking | juridisch gezien WEL schenking |
| geen waardering | geen waardering | waardering: waarde op moment schenking geïndexeerd tot overlijden | waardering: waarde op moment van volle beschikking over goed (dus overlijden ouders/vruchtgebruikers) |
| waarde schenking: € 0,00 | waarde schenking: € 0,00 | waarde schenking: € 120.000,00 | waarde schenking: € 150.000,00 |
Stel dat papa Leyers zijn nalatenschap wordt samengesteld als volgt:
- totaal vermogen: nog € 130.000,00 op rekening bij overlijden
- te vermeerderen met gedane schenkingen (als voorschot op erfdeel) tijdens leven:
€ 120.000,00 + € 150.000,00 = € 270.000,00
- TOTAAL: € 400.000,00
Elk van de vier kinderen heeft aldus recht op een gelijk deel of € 400.000,00 : 4 = € 100.000,00
| ELLA | BILLIE | OLGA | DORIEN |
| recht op: € 100,000,00 | recht op: € 100,000,00 | recht op: € 100,000,00 | recht op: € 100,000,00 |
| reeds verkregen: € 0,00 | reeds verkregen: € 0,00 | reeds verkregen: € 120.000,00 | reeds verkregen: € 150.000,00 |
| krijgt € 100.000,00 (deel van rekening overledene en deel van Olga en Dorien) | krijgt € 100.000,00 (deel van rekening overledene en deel van Olga en Dorien) | krijgt niets extra en dient € 20.000,00 aan Ella en Billie uit te betalen | Krijgt niets extra en dient €50.000,00 aan Ella en Billie uit te betalen |
Van een eerlijke toebedeling blijft nog maar weinig over. Weinig kans dat papa Leyers dit gewild heeft.
Gelukkig zijn er mogelijkheden om aan deze oneerlijke scheeftrekking tegemoet te komen. Het loont dus zeker de moeite ook tijdens het leven en bij iedere belangrijke stap die gezet wordt jouw situatie even onder de loep te nemen.
Nood aan meer informatie over dit topic?
Plan gerust een gesprekje met ons in!
